Tết của những người đã hết thanh xuân

Ngày 2 tháng 2 năm 2020.

Những ngày mồng 10 như này bố tôi hay luyên thuyên vài câu hỏi như:

- Nhớ cái Tết năm 2 tuổi con khóc ầm vì bố mẹ mua đôi bốt màu đen thay vì mua đôi màu trắng không? Tối đó phải mang đến tiệm đổi sang đôi khác nó mới cười tít mắt đấy.

- Nhớ tấm ảnh chụp ở công viên mang cái áo dài màu hồng làm duyên bên chậu hoa mai không? Chụp một tấm lận 20.000, vậy mà Tết nào cũng dắt nhau ra công viên chụp chất đầy album.

- Nhớ cái 30 Tết năm 2010 nó lấy hộp sữa mà lôi luôn cả ơ trứng gà tầm hai mươi quả, vậy là bể hết cả thảy. Mà 30 Tết rồi, thấy vậy làm thương không được mà phạt cũng không xong.

Vân vân và mây mây những câu hỏi "nhớ không". Dĩ nhiên bố biết câu trả lời của tôi là không nhớ, vì cái thời bản cửu chương còn chưa nhớ nổi thì những chi tiết nhỏ xíu vậy có lẽ chỉ có bố mới nhớ cặn kẽ đến vậy thôi. Ấy vậy mà bố vẫn hỏi. Hình như sâu thẳm trong những câu hỏi đấy, không phải bố muốn biết tôi có nhớ những ngày bé tí như vậy không, mà là chính ông đang tự lục xới cuốn phim cuộc đời của mình mỗi khi Tết đến!

Đến bây giờ tôi mới hiểu ra vì sao bố thích Tết đến vậy. Vì sao cứ đến gần đầu tháng Chạp là ông cứ đứng ngồi không yên. Vì sao sáng mồng một nào ông cũng trau chuốt, chọn cho mình bộ vest xịn nhất. Vì Tết là cơ hội duy nhất để bố và các chú gác hết công việc để trở về quê thăm nhà. Họ đã quần quật suốt 360 ngày trong năm, chỉ để tụ lại một ngày duy nhất với nhau, cùng luyên thuyên mãi câu chuyện chẳng có điểm dừng, như cái thời chưa gánh nặng âu lo tầm vài chục năm trước vậy...

Tôi của ngày bé phát ngán với cái kịch bản cũ rích này, cứ ngáp ngắn ngáp dài nhìn mơ màng ra chiếc xích đu đong đưa ngoài kia mà muốn chạy ra chơi mãi thôi. Vì ở đây người lớn toàn bàn đến mấy chuyện tôi chẳng hiểu ra đâu vào đâu cả, thế mà ai cũng cười to lắm! Lấy làm lạ, năm nào gặp nhau họ cũng kể lại mấy câu chuyện cũ y hệt nhau như vậy, vì sao lại vui hết lớn thế nhỉ?

Nào là câu chuyện ngày xưa cả đám đạp xe mấy chục cây số ra Đà Nẵng mà trong túi chỉ có đúng 3000 vá xe thế mà vẫn can đảm ra đi, can đảm dắt bộ về.

Rồi lại lái sang kể về một cặp trong lớp ngày xưa yêu nhau bán sống bán chết, cứ ngỡ hai người sẽ kết hôn với nhau. Nhưng rồi tình đầu nào rồi cũng phai, chú và cô chia tay khi trong tay chưa có gì cả. Đến bây giờ, chú hàng ngày vẫn đi con xe cà tàn trên con đường đất. Còn cô nay đã định cư ở nước ngoài.

Hay chỉ đơn giản là một thằng trong đám ngày xưa cưới vợ muộn nhất nay là đứa có cháu nội ẵm sớm nhất cũng thành chủ đề bàn tán ngốn mấy lon bia.

Rất nhiều và rất nhiều cụm từ "ngày xưa" được nhắc đến. Điểm chung của mỗi lần trò chuyện như thế này chính là chúng đều được kết thúc bằng một mong muốn cuồn cuộn điều tiếc nuối:

"Giá mà quay lại được hồi đó nhỉ!"

Đã rất nhiều năm chứng kiến, nhưng đến bây giờ tôi mới thực sự nghe được, hiểu được và cảm được giá trị của từng câu chuyện hàn thuyên như vậy. Đó là kết tinh của thời gian, của nỗi nhớ nhà, là sự nuối tiếc, sự bồng bột của một thời trai tráng.

Mỗi câu chuyện chính là mỗi cuộn phim hồi ức mà các chú đã đóng rương, cất tủ cẩn thận. Chỉ mỗi khi ở cùng nhau, họ mới lấy ra săm se kể lại cho nhau nghe. Vì dù bố có kể cho mẹ, cho tôi nghe về những "cuộn phim" đó của mình, chưa chắc chúng tôi đã thấu hiểu 200% giá trị cảm xúc đằng sau nó. Chỉ có những người đồng chí năm đấy đồng hành cùng nhau trên một con đường, họ mới có thể dấy lên bản năng tuổi trẻ mà các bố phải giấu bấy lâu nay vì "sự nghiệp dạy trẻ" thôi.

Trong một lần cười ngã ngửa với sự tếu táo của các ông chú xế chiều nhưng tâm hồn đôi mươi này, tôi đã được các chú đùa vài câu:

"Con nhớ này! Con người có ba chữ hồi. Lúc còn trẻ người ta hồi hộp. Về xế chiều người ta hồi tưởng. Và lúc hấp hối người ta hồi sức".

Đến bây giờ tôi mới hiểu vì sao bố muốn về quê mỗi Tết đến vậy. Đến bây giờ tôi mới hiểu vì sao người bố thương nhất là chúng tôi nhưng nụ cười bố bên bạn bè lại tự do ngàn lần. Đến bây giờ tôi mới hiểu vì sao năm đấy bố đã nghỉ việc để về quê đến 3 ngày để chịu tang người bạn thân nhất của mình...

Ký ức là một loại trí nhớ, nhưng nó có sức gặm nhấm mãnh liệt. Nó có thể khiến ta hối tiếc, cũng có thể khiến ta nhung nhớ mãi không thôi. Ta rồi cũng sẽ là bố là mẹ, cũng sẽ nguội lạnh đi ngọn lửa thanh xuân, cũng có khoảnh khắc bình yên dưới hiên nhà mà hồi tưởng về một thời vang bóng đã xa. Những cuộn phim mang dấu tích của thời gian ấy, sẽ bị phong ấn mãi mãi, cho đến khi, một ngôi sao nào đấy chợp tắt khỏi bầu trời...